علی صفایی: گنجینه‌های با استعداد از روستاها برمی‌خیزند
به گزارش روابط عمومی هیات ورزش روستایی و بازی های بومی محلی استان اصفهان، بازی‌های بومی و محلی از زمان‌های قدیم در نقاط مختلف ایران برگزار می‌شده اما به دلیل اهمیت ندادن و بی‌توجهی برخی افراد مسئول در بخش ورزش به فراموشی سپرده شده است.
در حدود هفت یا هشت سال است که فدراسیون ورزش‌های بومی و محلی تشکیل شده که هم در بخش روستایی بازی‌های محلی که از گذشته‌های دور رواج داشته است، مجددا احیا شده و هم در شهرها با حمایت شهرداری اصفهان و سازمان فرهنگی تفریحی هر هفته در یکی از محلات شهر اصفهان انجام می‌شود.
فدراسیون ورزش‌های روستایی و هیات‌های استان‌ها چند بازی را که به طور مدون قانونمند شده و در همه جای مختلف ایران شناخته شده هستند و به طور مشابه انجام می‌شوند، به صورت مسابقات لیگ و قهرمانی کشور برگزار می‌کند.
مسابقات بومی و محلی شامل طناب‌کشی، یه لنگ پا، لی‌لی، خروس جنگی، دال‌پلان (نشانه‌زنی با سنگ)، دویدن با گونی و هفت‌سنگ است همچنین از قوانین ورزش‌های هندبال، بسکتبال، فوتبال و والیبال در قوانین هفت‌سنگ استفاده می‌شود.
برای بازی هفت‌سنگ قوانینی تعریف و تعیین شده است از نظر زمین مشخص و تعداد نفرات شرکت کننده و سایر موارد دیگر، به طوری که نایب رئیس‌های هیات‌های هر استانی در تهران در کلاس‌های آموزشی مربوط به این بازی حضور یافته سپس در شهر یا استان خود با برپایی کلاس‌های آموزشی هفت‌سنگ، مربیانی تربیت می‌کنند.
ابتدا مسابقات هفت‌سنگ در محلات و روستاها برگزار شده و پس از آن همین رقابت‌ها به صورت مسابقات شهرستانی ادامه می‌یابد و به دنبال آن رقابت‌های استانی صورت گرفته و در نهایت با مشخص شدن تیم منتخب تحت عنوان تیم هفت‌سنگ بانوان استان اصفهان به مسابقات قهرمانی کشور اعزام می‌شود.
برای بررسی بیشتر وضعیت بازی‌های بومی و محلی در استان اصفهان به ویژه حضور بانوان روستایی در این رقابت‌ها که قابلیت‌های خوبی از خود به نمایش گذاشته‌اند یا خیر، به سراغ علی صفایی دبیر هیات ورزش روستایی و بازی‌های بومی و محلی رفته‌ایم تا اهمیت این موضوع را با طرح پرسش‌هایی از وی جویا شویم.
1) نحوه اطلاع‌رسانی شما برای حضور بانوان اصفهانی درمسابقات بازی‌های بومی و محلی چگونه صورت می‌گیرد؟
ابتدا با تبلیغاتی که قبل از آغاز رقابت‌ها در سطح شهر و روستاها انجام می‌شود، نفراتی که خودشان به شرکت در مسابقات علاقه‌مند هستند ثبت‌نام کرده و بدین ترتیب آمادگی خود را برای حضور در رقابت‌ها به ما اعلام می‌کنند به طوری که هفته گذشته در منطقه حسه سالن ورزشی سلامت این مسابقات در سه رشته لی‌لی، دویدن با گونی و وسطی برگزار و هفدهم مهرماه سال جاری نیز مسابقات بومی و محلی ویژه بانوان در منطقه دارک واقع در زینبیه اصفهان در رشته‌های خروس‌جنگی، طناب‌زنی و طناب‌کشی انجام شد، همچنین در همان روز هیات ورزش روستایی و بازی‌های بومی و محلی استان اصفهان جشنواره‌ای در روستای پنداس شهرستان کاشان در قلعه طایفه چهار برج تحت عنوان جشنواره دا برگزار کرد.
2) واژه دا به چه معناست و در مورد هدف از برگزاری این جشنواره توضیحاتی را ارائه کنید؟
در زبان بختیاری دا به معنای مادر است و با توجه به ارزش‌گذاری مقام والای مادر، این جشنواره ویژه مادران و مادر‌بزرگ‌های استان با حضور 12 تیم که همگی مادر و مادر‌بزرگ بودند، انجام شد که تیم‌ها در پخت نان محلی، طراحی و پخت غذاهای سنتی، نمایشگاه صنایع دستی و برگزاری مسابقات بازی‌های بومی و محلی با هم به رقابت پرداختند البته از ویژگی مهم این رقابت‌ها انجام مسابقه در بازی محلی خاص هر روستا بوده است.
3) به دلیل تنوع بازی‌های محلی در روستاهای مختلف استان و ناشناخته بودنشان، معیار شما برای امتیاز‌دهی به این بازی‌ها چطور انجام گرفت؟
از هر روستایی خواسته شد که یک بازی را طراحی کرده و نام آن را به اطلاع ما برساند و ما با معیارهایی که برای امتیاز‌دهی در نظر گرفتیم، شرکت‌کنندگان را به رعایت آن موظف کرده تا طبق این موارد امتیاز کسب کنند، از قبیل تدارک و آماده‌سازی زمین بازی، چینش و گروه‌بندی بازیکنان، استفاده از لباس بومی و محلی، استفاده از لباس ورزشی، گرم کردن و انجام حرکات مناسب قبل از شروع مسابقه، نظم و هماهنگی حرکات با موسیقی محلی و مشارکت اکثر ورزشکاران در جریان بازی، البته امتیاز از 100 در نظر گرفته شد و با توجه به دریافت بیشترین امتیاز از طرف هر شرکت کننده، نفرات برتر مشخص شدند و این نکته نیز حائز اهمیت است که در این مسابقات تهیه بروشور ( شرح بازی، اهداف و برگزاری) توسط ورزشکاران، آمادگی جسمانی و قابلیت‌های حرکتی دارای بالاترین امتیاز در این رقابت‌ها بوده است.
3) ویژگی‌های یک بازی بومی و محلی روستایی را که در چنین رقابت‌هایی در تهیه بروشور نیز اهمیت دارد به عنوان نمونه بیان کنید؟
نام بازی: کلاه‌پران، اندازه زمین: 10 در 10، مدت بازی: 10 دقیقه، رنگ لباس: قرمز و آبی، نوع موسیقی: سرنا
4) آیا در مسابقات قهرمانی کشور بازی‌های بومی و محلی بانوان، امسال استان اصفهان توانست یکی از سه مقام برتر را کسب کند؟
بله، در مسابقات استانی که برگزار شد شهرستان اردستان مقام نخست را دریافت کرد و اوایل مهر ماه سال جاری به عنوان نماینده استان اصفهان در رقابت‌های قهرمانی کشور در استان گیلان شهرستان رشت حضور یافت و برای قوی‌تر ظاهر شدن در این مسابقات به همراه دو یار کمکی از کاشان و اصفهان موفق شد از بین 28 استان شرکت کننده به مقام دوم دست یافته و نایب قهرمان شود.
5) آیا مسابقات مهم دیگری در پیش رو دارید؟
بله، به زودی دو بازی بزرگ برگزار خواهد شد، بعد از ماه محرم در یکی از شهرستان‌های استان اصفهان با در نظر گرفتن مکان مسابقه در یکی ازمحل‌های زیبای آن شهر قرار است رقابت‌های بومی و محلی با نام جام رسانه برای سومین بار با حضور خبرنگاران، گزارشگران و تصویربرداران و سایر افراد فعال در رسانه‌ها در دو بخش آقایان و بانوان به صورت مجتمع در یک روز انجام شود لازم به ذکر است که در سال‌های قبل دو دوره این مسابقات صورت گرفته است، جشنواره بزرگ حرکت و برکت، حرکت به معنای ورزش و برکت به معنای پخت غذا و نان محلی ویژه بانوان و با شرکت کلیه شهرستان‌های تابعه استان در یکی از باغ‌های بانوان شهر اصفهان برگزار خواهد شد.
6) نیاز بانوان روستایی را در روی آوردن به ورزش چطور ارزیابی می‌کنید؟
گروهی از دانشجویان تربیت‌بدنی را به منظور تحقیق و بررسی به روستاها فرستادیم و در نهایت نتیجه تحقیقات نشان داد حدود 70 درصد بانوان روستایی از فقر حرکتی نظیر افتادگی شانه و پا پرانتزی و دیگر مشکلات جسمی حرکتی رنج می‌برند و وظیفه ما است که با فراهم آوردن امکانات لازم بیش از پیش آن‌ها را به انجام فعالیت‌های ورزشی تشویق کنیم در حالی که در بخش بانوان همواره این مشکل وجود دارد که به دلیل محدودیت‌هایی که با آن مواجه هستند اعزامشان به مسابقات کشوری بسیار سخت و دشوار است.
7) آیا سازمان‌ها و نهادهای ورزش استان از نظر مالی به اندازه کافی حمایت می‌کنند و از این بابت رضایت خاطر شما جلب شده است؟
فدراسیون و اداره ورزش و جوانان نگاه ویژه‌ای به ما دارند و فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها و شوراهای محلی بسیار همکاری کرده‌اند و در حقیقت ما از حمایت نیروهای مردمی برخوردار هستیم و در صورت ادامه همکاری‌ها با مشکلی مواجه نیستیم اما اگر هر کدام از این ارگان‌ها حمایت‌شان را قطع کنند، ما نیز در مرتفع کردن هزینه‌ها به مشکل برمی‌خوریم.
8) در ارتباط با عواملی که می‌تواند در پیشبرد اهدافتان تأثیرگذار باشد، صحبت کنید؟
کلیه مسئولان استان تا به حال به خوبی از ما پشتیبانی کرده‌اند و من انتظار دارم این همکاری‌ها تداوم داشته باشد زیرا اگر حمایت شویم کلیه ورزش‌ها را در اوج قهرمانی به رشته‌های مختلف معرفی می‌کنیم.
در حدود هفت یا هشت سال است که فدراسیون ورزش‌های بومی و محلی تشکیل شده که هم در بخش روستایی بازی‌های محلی که از گذشته‌های دور رواج داشته است، مجددا احیا شده و هم در شهرها با حمایت شهرداری اصفهان و سازمان فرهنگی تفریحی هر هفته در یکی از محلات شهر اصفهان انجام می‌شود.
فدراسیون ورزش‌های روستایی و هیات‌های استان‌ها چند بازی را که به طور مدون قانونمند شده و در همه جای مختلف ایران شناخته شده هستند و به طور مشابه انجام می‌شوند، به صورت مسابقات لیگ و قهرمانی کشور برگزار می‌کند.
مسابقات بومی و محلی شامل طناب‌کشی، یه لنگ پا، لی‌لی، خروس جنگی، دال‌پلان (نشانه‌زنی با سنگ)، دویدن با گونی و هفت‌سنگ است همچنین از قوانین ورزش‌های هندبال، بسکتبال، فوتبال و والیبال در قوانین هفت‌سنگ استفاده می‌شود.
برای بازی هفت‌سنگ قوانینی تعریف و تعیین شده است از نظر زمین مشخص و تعداد نفرات شرکت کننده و سایر موارد دیگر، به طوری که نایب رئیس‌های هیات‌های هر استانی در تهران در کلاس‌های آموزشی مربوط به این بازی حضور یافته سپس در شهر یا استان خود با برپایی کلاس‌های آموزشی هفت‌سنگ، مربیانی تربیت می‌کنند.
ابتدا مسابقات هفت‌سنگ در محلات و روستاها برگزار شده و پس از آن همین رقابت‌ها به صورت مسابقات شهرستانی ادامه می‌یابد و به دنبال آن رقابت‌های استانی صورت گرفته و در نهایت با مشخص شدن تیم منتخب تحت عنوان تیم هفت‌سنگ بانوان استان اصفهان به مسابقات قهرمانی کشور اعزام می‌شود.
برای بررسی بیشتر وضعیت بازی‌های بومی و محلی در استان اصفهان به ویژه حضور بانوان روستایی در این رقابت‌ها که قابلیت‌های خوبی از خود به نمایش گذاشته‌اند یا خیر، به سراغ علی صفایی دبیر هیات ورزش روستایی و بازی‌های بومی و محلی رفته‌ایم تا اهمیت این موضوع را با طرح پرسش‌هایی از وی جویا شویم.
1) نحوه اطلاع‌رسانی شما برای حضور بانوان اصفهانی درمسابقات بازی‌های بومی و محلی چگونه صورت می‌گیرد؟
ابتدا با تبلیغاتی که قبل از آغاز رقابت‌ها در سطح شهر و روستاها انجام می‌شود، نفراتی که خودشان به شرکت در مسابقات علاقه‌مند هستند ثبت‌نام کرده و بدین ترتیب آمادگی خود را برای حضور در رقابت‌ها به ما اعلام می‌کنند به طوری که هفته گذشته در منطقه حسه سالن ورزشی سلامت این مسابقات در سه رشته لی‌لی، دویدن با گونی و وسطی برگزار و هفدهم مهرماه سال جاری نیز مسابقات بومی و محلی ویژه بانوان در منطقه دارک واقع در زینبیه اصفهان در رشته‌های خروس‌جنگی، طناب‌زنی و طناب‌کشی انجام شد، همچنین در همان روز هیات ورزش روستایی و بازی‌های بومی و محلی استان اصفهان جشنواره‌ای در روستای پنداس شهرستان کاشان در قلعه طایفه چهار برج تحت عنوان جشنواره دا برگزار کرد.
2) واژه دا به چه معناست و در مورد هدف از برگزاری این جشنواره توضیحاتی را ارائه کنید؟
در زبان بختیاری دا به معنای مادر است و با توجه به ارزش‌گذاری مقام والای مادر، این جشنواره ویژه مادران و مادر‌بزرگ‌های استان با حضور 12 تیم که همگی مادر و مادر‌بزرگ بودند، انجام شد که تیم‌ها در پخت نان محلی، طراحی و پخت غذاهای سنتی، نمایشگاه صنایع دستی و برگزاری مسابقات بازی‌های بومی و محلی با هم به رقابت پرداختند البته از ویژگی مهم این رقابت‌ها انجام مسابقه در بازی محلی خاص هر روستا بوده است.
3) به دلیل تنوع بازی‌های محلی در روستاهای مختلف استان و ناشناخته بودنشان، معیار شما برای امتیاز‌دهی به این بازی‌ها چطور انجام گرفت؟
از هر روستایی خواسته شد که یک بازی را طراحی کرده و نام آن را به اطلاع ما برساند و ما با معیارهایی که برای امتیاز‌دهی در نظر گرفتیم، شرکت‌کنندگان را به رعایت آن موظف کرده تا طبق این موارد امتیاز کسب کنند، از قبیل تدارک و آماده‌سازی زمین بازی، چینش و گروه‌بندی بازیکنان، استفاده از لباس بومی و محلی، استفاده از لباس ورزشی، گرم کردن و انجام حرکات مناسب قبل از شروع مسابقه، نظم و هماهنگی حرکات با موسیقی محلی و مشارکت اکثر ورزشکاران در جریان بازی، البته امتیاز از 100 در نظر گرفته شد و با توجه به دریافت بیشترین امتیاز از طرف هر شرکت کننده، نفرات برتر مشخص شدند و این نکته نیز حائز اهمیت است که در این مسابقات تهیه بروشور ( شرح بازی، اهداف و برگزاری) توسط ورزشکاران، آمادگی جسمانی و قابلیت‌های حرکتی دارای بالاترین امتیاز در این رقابت‌ها بوده است.
3) ویژگی‌های یک بازی بومی و محلی روستایی را که در چنین رقابت‌هایی در تهیه بروشور نیز اهمیت دارد به عنوان نمونه بیان کنید؟
نام بازی: کلاه‌پران، اندازه زمین: 10 در 10، مدت بازی: 10 دقیقه، رنگ لباس: قرمز و آبی، نوع موسیقی: سرنا
4) آیا در مسابقات قهرمانی کشور بازی‌های بومی و محلی بانوان، امسال استان اصفهان توانست یکی از سه مقام برتر را کسب کند؟
بله، در مسابقات استانی که برگزار شد شهرستان اردستان مقام نخست را دریافت کرد و اوایل مهر ماه سال جاری به عنوان نماینده استان اصفهان در رقابت‌های قهرمانی کشور در استان گیلان شهرستان رشت حضور یافت و برای قوی‌تر ظاهر شدن در این مسابقات به همراه دو یار کمکی از کاشان و اصفهان موفق شد از بین 28 استان شرکت کننده به مقام دوم دست یافته و نایب قهرمان شود.
5) آیا مسابقات مهم دیگری در پیش رو دارید؟
بله، به زودی دو بازی بزرگ برگزار خواهد شد، بعد از ماه محرم در یکی از شهرستان‌های استان اصفهان با در نظر گرفتن مکان مسابقه در یکی ازمحل‌های زیبای آن شهر قرار است رقابت‌های بومی و محلی با نام جام رسانه برای سومین بار با حضور خبرنگاران، گزارشگران و تصویربرداران و سایر افراد فعال در رسانه‌ها در دو بخش آقایان و بانوان به صورت مجتمع در یک روز انجام شود لازم به ذکر است که در سال‌های قبل دو دوره این مسابقات صورت گرفته است، جشنواره بزرگ حرکت و برکت، حرکت به معنای ورزش و برکت به معنای پخت غذا و نان محلی ویژه بانوان و با شرکت کلیه شهرستان‌های تابعه استان در یکی از باغ‌های بانوان شهر اصفهان برگزار خواهد شد.
6) نیاز بانوان روستایی را در روی آوردن به ورزش چطور ارزیابی می‌کنید؟
گروهی از دانشجویان تربیت‌بدنی را به منظور تحقیق و بررسی به روستاها فرستادیم و در نهایت نتیجه تحقیقات نشان داد حدود 70 درصد بانوان روستایی از فقر حرکتی نظیر افتادگی شانه و پا پرانتزی و دیگر مشکلات جسمی حرکتی رنج می‌برند و وظیفه ما است که با فراهم آوردن امکانات لازم بیش از پیش آن‌ها را به انجام فعالیت‌های ورزشی تشویق کنیم در حالی که در بخش بانوان همواره این مشکل وجود دارد که به دلیل محدودیت‌هایی که با آن مواجه هستند اعزامشان به مسابقات کشوری بسیار سخت و دشوار است.
7) آیا سازمان‌ها و نهادهای ورزش استان از نظر مالی به اندازه کافی حمایت می‌کنند و از این بابت رضایت خاطر شما جلب شده است؟
فدراسیون و اداره ورزش و جوانان نگاه ویژه‌ای به ما دارند و فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها و شوراهای محلی بسیار همکاری کرده‌اند و در حقیقت ما از حمایت نیروهای مردمی برخوردار هستیم و در صورت ادامه همکاری‌ها با مشکلی مواجه نیستیم اما اگر هر کدام از این ارگان‌ها حمایت‌شان را قطع کنند، ما نیز در مرتفع کردن هزینه‌ها به مشکل برمی‌خوریم.
8) در ارتباط با عواملی که می‌تواند در پیشبرد اهدافتان تأثیرگذار باشد، صحبت کنید؟
کلیه مسئولان استان تا به حال به خوبی از ما پشتیبانی کرده‌اند و من انتظار دارم این همکاری‌ها تداوم داشته باشد زیرا اگر حمایت شویم کلیه ورزش‌ها را در اوج قهرمانی به رشته‌های مختلف معرفی می‌کنیم.